Melek Öztürk

Frost & Sullivan, Otomotiv ve Ulaştırma – Danışman

“Otomotiv sektörü toparlanıyor”

“Avrupa ve Amerika, toplam araç satışlarında yüzde 30 artışla pazara öncülük ediyor. Küresel elektrikli araç satışları yüzde 170 arttı. Elektrikli araç satışında, Çin yüzde 200, ABD yüzde 167 artışla öne çıkıyor. Pandemi süreci ile gündeme gelen hibrit çalışma modelleri sebebiyle, konforun önde tutulduğu SUV tipi araçların daha çok tercih edilmesi bekleniyor. Diğer taraftan, bu yıl otomotiv üretimini çok etkileyen çip tedarik sorununun  2022'nin ikinci çeyreğine kadar uzayacağını öngörüyoruz.”

2021’in ilk sekiz ayına yönelik otomotiv sektörüne dair değerlendirmeleriniz nelerdir?

Pandemi sürecinin ilk aylarına oranla bu yıl global otomotiv sektöründe ciddi bir toparlanma söz konusu. Küresel araç satışlarının, geçtiğimiz yılın ilk sekiz ayına göre yüzde 29 artması bekleniyordu. Bu süreçte elektrikli araç satışları şaşırtıcı şekilde yüzde 170 arttı. Avrupa ve Amerika, toplam araç satışlarında yüzde 30 artışla pazara öncülük ediyor. Elektrikli araç satışında ise Çin yüzde 200, ABD yüzde 167 artışla öne çıkıyor.

Diğer ülkelerde gelişen iki ya da üç yıllık bireysel kiralama kontratları, tüketicileri yeni araç kullanımına teşvik ederken, son teknolojiyle donatılmış araç içi ekipmanlarının gelişmesine de katkıda bulunuyor. Ancak bu durum, araç sahipliğinin azalmasına da sebep olmasına da sebep oluyor. Bu da otomotiv üreticilerinin yaratıcı çözümlere yönelmesine sebep oluyor. Amerika’daki bireysel kiralama düzeyi neredeyse yüzde 31 civarında.

Bu yılın otomotiv üretimini en çok etkileyen unsurlardan biri çip tedarik sorunu oldu.. Fabrikalar bu nedenle özellikle yaz aylarında haftalık kapanışlara mecbur kaldılar. Frost & Sullivan olarak bu sıkıntının 2022'nin ikinci çeyreğine kadar uzayacağını öngörüyoruz. Bu uzamanın en büyük sebebi salgında beklenen ikinci dalga. Üreticiler kendi üretimlerini garantilemek için bu kez ihtiyacından fazla sipariş vermeye başladılar. Bu talep ikinci bir duraksama sürecine sebep olabilir.

Bu yıl itibarıyla sürücü davranışlarının ve tercihlerinin de değiştiği gözlemleniyor. Pandemi süreci ile gündeme gelen hibrit çalışma modelleri, ana yolculuk sebeplerinden biri olan iş ve iş için yapılan seyahatlerin, pandemi öncesine dönmeyeceğini işaret ediyor. Bu sebeple, araçların daha çok uzun seyahatler için kullanılması, konforun önde tutulduğu SUV tipi araçların tercih edilmesi bekleniyor.

“Yeni yatırımlar sayesinde Türkiye, elektrikli araç sistemlerini de ihraç edebilecek konumda”

Geleceğin küresel otomotiv sektöründe, Türkiye için en büyük ve önemli pazarlar hangileridir?

Türkiye Avrupa’daki ülke hacimleriyle kıyaslandığında oldukça güçlü bir pozisyonda. Özellikle hafif ticari araçların üretiminin yüksek olduğu ülkemizde, global olarak artan internet satışı trendiyle beraber artan dağıtım, araç sektörünün gelişmesine sebep oldu. Türkiye, bu araçlarda stratejik bir deneyime sahip. Özellikle son mil dağıtımlarında kapabilite ve çeşitlendirilebilme özellikleri sayesinde Avrupa ve Amerika bölgeleri için önemli bir yere sahip.

Ford’un e-transit araçları için Koç Holding ile beraber hayata geçirdiği ana akü montaj fabrikası bir diğer erken pazar yatırımlarından biri. Özellikle şirket evliliklerinin ve fabrika yatırımlarının hızlandığı bu yıl, lokal akü tedariki kapasitesiyle Türkiye sadece araç üretimi değil, elektrikli araç sistemlerini de ihraç edebilecek konumda.

Otonom teknolojiler, yapay zekâ, bağlantılı teknolojiler ve elektrikli araçların gelişimi otomotiv sektörünün hangi yöne evirilmesini sağlıyor?

Otonom teknolojiler tüketiciler tarafından sanıldığından daha hızlı kabul görüyor. Otonom teknolojilerin özellikle seviye 2 olarak kabul edilen şerit takip sistemi gibi araç özellikleri çoktan opsiyonel listesinden çıkıp standart özelliklere katıldı. Bunu takiben kendi kendine park edebilen seviye 3 otonom özellikler bazı marka araçlarda önerilmeye başlandı.

Yine de tam otonom araçların tüketici tarafından deneyimlenmesi, güvenlik kaygılarından dolayı elektrikli araçlara göre çok daha yavaş ilerliyor. Şu anda en çok uygulama alanları, pilot bölgelerde şehir içi ücretsiz dolmuşlar. Bu araçlarda güvenlik sebebiyle mutlaka bir sürücü bulunduruluyor.

Kendi kendine öğrenen yapay zekâ sistemleri, araç içi yolcu sağlığı ve davranışını gözlemleyebilen sensörler, kameralar ve sesli assistanlar sayesinde sürücü müdahalesi olmaksızın konforlu yolculuklar mümkün olacak. Araç teknolojilerinin sensör verisinden sonra resim ve video verisi analizi kapabilitesine yönelmesi otonom araçların hızlı gelişimi için kritik düzeyde önemli. Bunların yanı sıra araçlar artık yaşam alanının bir uzantısı olarak değerlendiriliyor. Elektrikli araçlar otomotiv sektöründe altın çağını yaşayacak.

Küresel araç üreticileri, 2030’a kadar neredeyse her araç modelinin bir elektrik versiyonu olacağı sözünü veriyor. Büyük markalar, bu yıl elektrikli araç portfolyolarını ve hedeflerini gözden geçirerek ciddi yatırımlara imza atmaya devam ediyor.

Şu anda model portföyü çok geniş olmamasına rağmen elektrikli araç satışları toplam satışların yüzde 2,5’i temsil ediyor. Elektrikli araçların azimli projeksiyonları, otomotiv üreticilerini akü yangınları ve sorunlarıyla başbasa bırakıp ciddi geri çağırım riskini de taşımaya devam ediyor.

“Elektrikli arça satışları, pandemiden olumlu etkilendi”

Bu evrim süreci pandemiden nasıl etkilendi?

Birçok fabrikanın kapanmaya gitmesi ve işçi çıkarımına rağmen global otomotiv satışları 2020’de yüzde 15 düşüş yasadı. Bu rakam hafif orta bir düşüş ve sonrasında 2021 ilk yarıda neredeyse yüzde 10’luk bir hızlı toparlanmayla devam ediyor. Pandemi süreci ile internet satışlarının artması da eve gönderim sektörünün hızlı gelişimine sebep oldu. Bu konuda özellikle otonom dağıtım robotları giderek daha fazla kabul görüyor. Son dağıtım kamyonetleri filolarının düşük emisyon ve filo transformasyonu hedefleri hızlandı. İnternet üzerinden araç satışlarının var olduğu Amerika, Avrupa ve Çin gibi ülkelerde pandemi sürecinde özellikle ikinci el araç takasında normalden fazla artış gözlendi.

Genel olarak elektrikli araçları, pandemi sürecinden olumsuz etkilenmeyen bir pazar olarak değerlendiriyoruz. Satışların globalde yüzde 100 üzerinde artması bunun en önemli göstergesi. Akü tedarikinin global lojistik sorunu pandemi dönemi benzeri kısıtlamaların ileriki yıllarda devam etmesi riski, birçok üreticinin aynı ülke ya da yakın ülke akü üretim tedarikçisi aramaya yönlendirdi. Almanya, Amerika ve Çin gibi önemli pazarlarda üreticiler pay almaya devam edebilmek için kısa dönemde yeni fabrika yatırımlarını hızlandırdı.

Otomotiv sektöründeki güncel trendler nelerdir?

• Sıfır emisyonlu araçlardan elektrikli araç modellerinin hızlı artışı, bu yılın en önemli trendi.
• Elektrikli araçların yani sıra hidrojen kullanan yakıt hücreli araçlarla ilgili yeni çözümlerin tekrar gündeme gelmesi söz konusu.
• Otonom araçlar ve bağlantılı araçların kapabilitesinin artmasıyla büyük hacimli işlem görebilen araçların motor gücünden daha önemli hale geliyor.
• Hızlı iletişim kapasitesiyle donatılmış araçlar, 5G sağlayıcılarıyla kurulmaya başlanan sistemler ve araç içi ekranlardan alışveriş sektördeki yeni trendler arasında.
• Aracın kendi işletim sistemleri üzerinde geliştirilen uygulamalardan; yakıt, yemek, park gibi servislerin alışverişi mümkün. Bu gibi servisleri destekleyen sesli asistanların farklı diller öğrenip gelişmesi, kendi öğrenim özelliği ile evlerdeki sesli asistanların araçlara uyarlanmasını sağlıyor.
• Tüm araç sahipliğinden kısa dönem ya da paylaşımlı sahipliğe yönelen bir trend söz konusu. Örneğin iki yıl, aylık ödeme ile bireysel kiralama, birkaç model değişimine izin veren aylık üyelik, farklı kullanıcılar tarafından kullanılan paylaşımlı araçlar bunlardan bazıları.
• Tüm otomotiv üreticileri ve sağlayıcıları yatırımlarını donanım yanında sürdürülebilirliği, önemli yazılım ortaklıklarına yöneliyor.
• Elektrikli araç aküsü takibi ve satış sonrası çözümleri açısından gerçek zamanlı yazılım güncellemesi oldukça önemli bir hale geliyor.   

“Dijitalleşme sayesinde yeni tüketici grupları pazara dahil olabiliyor.”

Dijitalleşmenin otomotiv sektörüne sağladığı en önemli avantajlar sizce nelerdir?

Dijitalleşme araç satışlarının internet üzerinden kolaylıkla yapılabilmesini sağladı. Pandemi sürecinde benzer platformların daha çok kullanılması, güvenilirliğin artmasına sebep oldu.   

Sürücü davranışlarının ve tercihlerinin yalın şekilde takip edilebilmesini sağlayan dijitalleşme, otomotiv üreticilerinin talep gören özellikleri geliştirmesine yol açıyor.  

Dijitalleşme, yüksek yaş grubundan ya da özel gereksinimli kimseler gibi diğer tüketici gruplarını da yeniden otomotiv sektörüne dahil ediyor. Açık veri platformları ve kaynakları, gezintide olan araçları haritalayarak ya da rezerve ederek belli kesimlere farklı çözümler getirilmesini sağlıyor.

Kullanıcı, araç ve lokasyon bilgileri, verilerin önem sırasına göre epolanmasına ve kaza durumu gibi kritik anlarda hızlı yakın araç bilgilendirilmesinin gelişmesine katkı sağlıyor.

Araç bayilerinin dijital dönüşümü, parça ve servis alışverişinin hızlı ve etkili olmasına ve teknik bilgi akışının kolay aktarılabilmesine yardımcı oluyor. Elektrikli araçların hızlı yaygınlaşması, servis bayilerindeki teknik kabiliyet gelişimini de hızlandıracak.

Pandemi sonrası için geliştirilecek ürün ve teknolojilerde otonomi ve artırılmış gerçeklik nasıl bir rol oynayacak?

Gelecekte otonom araçlarda sürücünün boşta olacağı senaryosundan hareketle; yolcu-koltuk düzeninin daha esnek bir fonksiyona sahip olması, camların ekran olarak geniş yüzeyde kullanılması, iş, ayrıntılı tarih ve çevre bilgisi, meditasyon ya da eğlence gibi fonksiyonlarda kullanılması bekleniyor. Araç içi otomatik havalandırma, ışık, arka koltuk çocuk güvenlik takibi, bu özelliklerin ilk örnekleri.

Pandemi deneyiminden sonra, ilaç taşımasında ve dağıtımında görevli araçların gelişimi bekleniyor. Yiyecek ya da paket siparişlerin ulaştırılmasında hızlı gelişmeler yaşanacak. Otonom araç özelliklerinden kendi kendine park etme daha da yaygınlaşırken, sesli asistanlar da ekrana dokunmadan daha güvenli bir sürüş tecrübesine katkı sağlayacak.

“2022’de elektrikli araçların teknik sıkıntıları çözülebilir”

Otomotiv sektörüne dair 2022 öngörülerinizi paylaşır mısınız?

Araç satışlarının 2019 seviyelerinde toparlanması, paylaşımlı mobilite örneklerinin tekrar artması söz konusu. 2022’de elektrikli araçların çip sıkıntısından etkilenmeden planlanan sürelerde üretilmeye devam etmesini bekliyoruz. 2022, elektrikli araçların teknik sıkıntılarının çözümlenmeye başladığı hareketli bir yıl olacak. Bu sıkıntılardan biri 12V Lead Acid akülerinin düşük performans göstermesi. Bu nedenle akülerinin büyük çapta Li-ion aküler ile değiştirilmesi söz konusu olabilir.