Gümrüklerde 2015’den 2016’ya…

Geçmiş yıla baktığımızda gümrük ve dış ticaret alanında birçok değişikliğin gerçekleştiğini ve yeni uygulamanın hayata geçtiğini söylemek yanlış olmayacaktır. 2015 yılı içerisinde gümrük ve dış ticaret alanında yaşanan değişiklikleri sizlere hatırlatarak 2016 yılının gündemi hakkındaki öngörülerimizi sizlerle paylaşmak istedik.

2015 Yılında Gümrükte Neler Oldu?

Birçok eşyada KKDF %0 olarak belirlendi. Vadeli ithalatlarda (mal mukabili, kabul kredili ve vadeli akreditiflerde) %6 oranında tahsil edilen Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu, 2015 yılının Nisan ayında yapılan düzenlemeyle birçok hammaddede %0 olarak uygulanmaya başlandı. Bu düzenleme ile özellikle sanayicilerin belirli ürünlerde KKDF ödemeksizin vadeli ithalat yapmasının yolu açılarak ithalat maliyetleri azaltıldı.

İlave Gümrük Vergisi Uygulaması yaygınlaştı. 2011 yılında mevzuatımıza ilk kez giren ilave gümrük vergisi, 2015 yılında sıkça kullanılan bir ticaret politikası önlemi haline geldi. Önceleri tekstil ürünleri üzerinden tahsil edilen bu vergi, geride bıraktığımız yılda birçok ürünün ithalatında tahsil edilmeye başlandı ve böylelikle ilave gümrük vergisinin kullanım alanı genişledi.

TRT Bandrol ücretleri ithalat vergisi oldu. 3093 sayılı Kanun kapsamında radyo ve TV yayını almaya yarayan cihazlardan tahsil edilen TRT Bandrol ücretleri, ticari amaçla yapılan ithalatlar için ithalat vergileri arasında kabul edildi. Bakanlar Kurulu Kararı ile ithalat vergileri tanımına alınan bandrol ücretlerinin noksan ödenmesi durumunda 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234 üncü maddesi uyarınca 3 kat idari para cezası tahsil edilmeye başlandı.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) alan şirket sayısı beklenenin altında kaldı. Onaylanmış Kişi Statü Belgesinin yerine yasal düzenlemesi yapılan YYS uygulamasından istifade eden şirket sayısı beklenin altında kaldı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın resmi internet sayfasında yer alan veriler ışığında 2015 yılı sonu itibarıyla firma sayısı 20 adettir. Bu konuda yakın zamanda hızlı bir ilerleme beklendiğini ve statü sahibi şirket sayısında artış olacağını belirtmek gerekiyor.

Rusya ile yaşanan sorunlardan ihracatçılarımız olumsuz etkilendi. Rusya ile yaşanan sorunlar neticesinde, Rusya’ya ihraç ettiğimiz birçok ürünümüz geri gönderildi. Ayrıca Rus hükümeti tarafından alınan kararlar neticesinde bu ülkeye gönderilen ürünlerimize yasaklama ve kısıtlamalar getirildi.

İran ve Malezya ile imzalanan ticaret anlaşmaları yürürlüğe girdi. Global ticarette serbest ticaret anlaşmalarının önemi artıyor ve uygulama alanı giderek genişliyor. Son olarak Türkiye ile İran arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması 01.01.2015 tarihinden itibaren; Malezya ile imzalan serbest ticaret anlaşması ise 01.08.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Yapılan anlaşmalarla birçok üründe karşılıklı olarak vergi indirimine gidildi.

2016 Yılında Gümrükte Bizleri Neler Bekliyor?

2015 yılına ilişkin küçük bir hatırlatmadan sonra, 2016 yılında gümrük ve dış ticaretin gündeminde ne gibi gelişmelerin yaşanabileceğini tartışalım. Bu noktada, 64 üncü dönem Hükümet Planı bizlere bir takım ipuçları vermektedir.

Gümrük Birliği. Türkiye ile AB arasında kurulan Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve mali işbirliğinin derinleştirilmesi, hedeflenen amaçlardan biri olarak programda yer almaktadır. Bu politikalarla Türkiye-AB ilişkilerinde pozitif bir hava yakalanması hedeflenmektedir. Bu bağlamda, Türkiye-AB arasındaki ticaretin uyumlaştırılmasına ilişkin politikalara ağırlık verileceğini öngörmekteyiz.

Gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması. Hükümet Programı’nda gümrük ve dış ticaret işlemlerinin kolaylaştırılmasına yönelik politikaların devam edeceği belirtilmektedir. Tek Pencere Sistemi ile dış ticaret işlemlerinin tek bir noktadan tamamlanmasına yönelik çalışmaların devam edeceği öngörülmektedir.

Yeni dönemde, gümrük işlemlerinin hızlandırılmasına ilişkin politikaların devam edeceğini ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Uygulamasının teşvik edileceğini öngörmekteyiz.

Kaliteye dayalı ihracat. Programda, ihracatın artırılmasına yönelik politikalarda, kalite odaklı olma ve yenilikçi yaklaşım öne çıkan kavramlar olarak göze çarpmaktadır. Bu bağlamda, gümrük hizmetlerinin ve ticaretin kolaylaştırılması ve ülkemizin dünyanın önemli ticaret merkezlerinden biri haline getirilmesi amaçlanmaktadır.

Gümrüklerde modernizasyon. Gümrüklerde altyapı yatırımlarının devam edeceği bekleniyor. Gümrük kapılarının ve iç gümrüklerin modernize edilmesi hükümet programında yer almaktadır. Özellikle sınır kapılarının yap-işlet-devret yöntemi ile sayısının artırılarak, komşu ülkeler ile ticaret hacminin genişletilmesi amaçlanmaktadır.  

Cari açığın azaltılması ve lüks tüketime vergi. 2015 yılında da ithalata olan bağımlılığın azaltılmasına yönelik politikaların önümüzdeki günlerde sıkça tartışılacağını öngörmekteyiz. Zira Hükümet Programında yer alan “Öncelikli Dönüşüm Programı’’ ile dış ticaret açığının GSYH’ye oranının azaltması amaçlanmaktadır.

Ayrıca, ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 70’e ulaştırılması, orta ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracat içerisindeki payının yaklaşık yüzde 40’a ulaştırılması hedeflenmektedir.

Uluslararası yükümlülükler gözetilerek, lüks ve/veya ithalat yoğunluğu yüksek tüketim grubunda yer alan malların ithalatının caydırılması amacıyla vergilendirme yapılacağı Hükümet Programı’nda yer almaktadır.

Bu bağlamda, özellikle son dönemde uygulanan ilave gümrük vergisi uygulamalarının artarak devam edeceği değerlendiriliyor. Bunun yanında, bu konuda öngörülebilirliği artırmak, yatırımlarda istikrar için elzem görünüyor.