Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanı Yusuf Avan, ASBİS (Araç ve Sürücü Bilgi Sistemi) Projesinin amaçları, kapsamı, işleyişi ve 5 yılda geldiği noktayı ODD Dergi için yazdı.
ASBİS (Araç ve Sürücü Bilgi Sistemi) Projesinin amacı, araç tescil ve sürücü belgesi işlemlerini güvenilir, çağdaş, modern, halkımızın beklentilerine cevap verebilir, Avrupa Birliği ve e-Devlet normlarına uygun bir yapıya kavuşturmak ve vatandaşlarımızın memnuniyetini artırmaktır. Proje, yeni(sıfır) ve ikinci el araçların trafik tescil işlemleri ile sürücü belgesi işlemlerinin merkezi sistem üzerinden elektronik ortamda online olarak yapılmasını sağlamaktadır. Projenin başlamasıyla birlikte vatandaşlarımızdan herhangi bir bilgi ve belge istenilmeden, gerekli bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlardan elektronik ortamda alınmak suretiyle, araçların tescili (ASBİS) tek merkezden yapılmaktadır. Böylelikle personelin iş gücü ve zamandan tasarruf edilmiş olup, elektronik ortamda iş ve işlemlerin yapılması sonucu evrak yazışmalarının önüne geçilmiştir.
Sistem kaynaklı hataların giderilmesi, bayilerin yetkilendirilmesi, sistemin çalışması ile ilgili bayilerden gelen taleplerin karşılanması amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı bünyesinde YARDIM MASASI oluşturulmuştur.
İkinci el, yeni araçların tescili ve sürücü belgeleri işlemleri ASBİS kapsamında
ASBİS Projesi 3 ana bölümden oluşuyor. Bunlar Tescilli (İkinci el) araçların noterler tarafından elektronik ortamda online olarak satış, devir ve tescili, Yeni (Sıfır) araçların Bayiler tarafından elektronik ortamda tescili ve Yeni Tip Sürücü Belgeleri İşlemleri.
Tescilli (İkinci el) araçların noterler tarafından elektronik ortamda online olarak satış, devir ve tescili kısmı, 31.11.2009 tarih ve 27449 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5942 sayılı Kanunla birlikte 1 Mayıs 2010 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Bu kapsamda, araçların satış, devir ve tescil işlemlerinde görev yetki ve sorumlulukları bulunan bütün kurum ve kuruluşlar (Emniyet Genel Müdürlüğü, Maliye Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Sigorta Bilgi Merkezi (TRAMER), Türkiye Noterler Birliği) arasında güvenli bir bilgisayar ağı oluşturulmuştur. Bu sayede, ikinci el araç satışları sırasında vatandaşlarımız araç satışı sırasında sadece notere gitmek suretiyle araç alım-satımı yapabilmekte, yine tescil işlemi için trafik tescil kuruluşlarına müracaat etmeksizin (plaka değişikliği talepleri hariç) alıcı adına tescil işlemi yapılmakta, araç sahibine aracın tescil edildiğine dair noter tarafından geçici bir belge verilmektedir.
Araç sahibi bu belge ile aracını bir ay süre ile kullanabilmekte olup, tescil belgesini herhangi bir trafik tescil kuruluşundan 15 gün içinde elden alabilmekte veya posta ile adresine de gönderilmektedir.
Projenin başlangıç tarihi olan 01.05.2010 tarihinden 21.04.2015 tarihine kadar toplam 25 milyon 213 bin 705 aracın satış ve tescil işlemi noterler tarafından elektronik ortamda gerçekleştirilmiştir.
Yeni (Sıfır) araçların Bayiler tarafından elektronik ortamda tescili ile ilgili olarak ülkemizde üretilen veya ithal edilen araçların teknik özelliklerini içeren araç uygunluk belgesi bilgileri üreticiler veya ithalatçılar tarafından Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan “Araç ve Sürücü Bilgi Sistemi (ASBİS)”ne elektronik ortamda e-imzalı ve zaman damgalı olarak iletilmektedir. Yeni bir aracın satışı yapıldığında, satışa ilişkin bilgiler elektronik ortamda satışı yapanlar tarafından (araç bayileri) e-imzalı olarak merkezi sisteme iletilerek alıcı adına tescil talebinde bulunulmaktadır.
Araç ve alıcıya ilişkin bilgiler ilgili sistemlerden doğruluğunun ve herhangi bir kısıtlayıcı hükmün bulunmadığının online olarak doğrulanması üzerine, araca tahakkuk ettirilen vergilerin ödendiği ve zorunlu mali sorumluluk sigortasının yaptırılmış olduğu ilgili kurum ve kuruluşların bilgisayar sistemlerinden yine online olarak teyit edilmektedir. Alıcı ve araca ilişkin tescile mani herhangi bir durum olmadığının tespiti halinde, alıcı adına tescil işlemi gerçekleştirilmektedir. Bayi, araç sahibine aracın tescil edildiğine ilişkin geçici bir belge vermektedir. Araç sahibi bu belge ile aracını bir ay süre ile kullanabilmekte, tescil belgesini herhangi bir trafik tescil kuruluşundan 15 gün içinde elden alabilmekte olup, elden almazsa posta ile adresine de gönderilmektedir.
ASBİS Projesi üzerinden araç tescil işlemleri 47 distribütör firma, 1144 bayi ve 95 hizmet sağlayıcısı tarafından yapılmaktadır.
ASBİS projesi üzerinden araç tescili ülke genelinde;
- Otomobil cinsi araçlar için 23 Eylül 2013,
- Kamyonet cinsi araçlar için 17 Şubat 2014 tarihinden itibaren istisnai durumlar hariç olmak üzere (….) bayilerce yapılmaya başlanılmıştır.
Projenin başlangıç tarihinden 21.04.2015 tarihine kadar ASBİS sisteminden 1 milyon 285 bin 942 adet sıfır araç tescili yapılmıştır.
Yeni Tip Sürücü Belgeleri İşlemlerine ilişkin olarak, ASBİS Projesi kapsamında, 6495 sayılı Kanun ile kabul edilen ve 02/08/2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolları Trafik Kanunu’nun 38’inci maddesi kapsamında Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik yapılmasına Dair Yönetmelik 17/04/2015 tarih ve 29329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, Yönetmeliğin sürücü belgesi ile ilgili maddeleri 01/01/2016 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Bu proje kapsamında;
- Ülkemiz sürücü belgelerinin, şekil ve içerik olarak Karayolu Trafiği Konvansiyonu ve Avrupa Birliği müktesebatında yer alan sürücü belgelerine uygun şekilde değiştirilmesi,
- Sürücü belgelerinin süreli olarak verilmesi hedeflenmiştir.
ASBİS’te planlanan yenilikler
Minibüs, otobüs, kamyon ve çekici cinsi araçların ASBİS Projesi üzerinden tescili için çalışmalar devam etmektedir. Diğer araç sınıflarının (traktör, motosiklet, özel amaçlı taşıtlar, römork vb) tescil işlemleri halen trafik tescil kuruluşlarına müracaatlarına istinaden yapılmakta olup, bunların da tescilinin elektronik ortamda yapılması için çalışmalar yürütülmektedir.